Veilige leefomgeving

De samenleving verandert en de risico’s op het gebied van fysieke veiligheid veranderen mee. Dat heeft invloed op onze veiligheid. Met het programma Veilige leefomgeving werkt de VrAA aan een fysieke leefomgeving waarin veilig gewoond, gewerkt en gerecreëerd kan (blijven) worden.

Wat zien we om ons heen?

De VrAA doet haar werk in een complexe en dynamische samenleving, waarin risico’s, technologie, verwachtingen van opdrachtgevers en ketenpartners voortdurend veranderen. We zien dat ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving veel sneller gaan dan de wetgeving zich kan aanpassen. Dat de wetgeving uitgaat van minimum voorschriften die niet altijd toereikend zijn en dat bijzondere objecten en omgeving om maatwerk vragen om de brandveiligheid te borgen. We zien dat schadebeperking geen doelstelling van de wetgever is, maar wel van grote waarde is voor de samenleving.
Dit vraagt van de VrAA om proactieve (netwerk)samenwerking met o.a. gemeenten, ontwikkelaars, bedrijven en burgers. Het vraagt om een sterke informatiepositie van VrAA en het kunnen toepassen van maatwerk. En dat is ook nodig voor de nieuwe manier van werken rond de inrichting van de fysieke leefomgeving die de Omgevingswet beoogt. De wet gaat uit van vertrouwen in plaats van controle en geeft burgers en bedrijven meer ruimte voor het realiseren van activiteiten in de fysieke leefomgeving.

Wat is onze ambitie?

Onze ambitie voor een Veilige leefomgeving is:

• Fysieke veiligheid wordt een vanzelfsprekende (gezamenlijke) verantwoordelijkheid van burgers, bedrijven en overheid. Adviezen komen integraal tot stand in een netwerk van partijen die een rol vervullen in de beheersing van risico’s in het fysieke domein. Ons doel is dat we kennis en expertise inbrengen in het netwerk en de samenhang in de gehele veiligheidsketen borgen.
• Wij zijn door onze kennis van de veiligheid van de fysieke leefomgeving een onmisbare partner in het netwerk. Partners vragen een bijdrage van ons omdat het inzicht dat wij geven nodig is voor het maken van een afweging en het nemen van een verantwoord besluit. Niet alleen omdat de wet of een procedure dat voorschrijft.
• VrAA heeft de ambitie om actueel inzicht te hebben in de grootste risico’s op het gebied van fysieke veiligheid in de regio. Voorwaarde om dat te bereiken is om de digitale systemen die daarin ondersteunen voor handen te hebben.
• VrAA zet haar expertise in daar waar de meeste veiligheidswinst te behalen is. We werken risicogericht en maken keuzes in de inzet die we plegen en de producten en diensten die we leveren.
• We streven ernaar dat de bewoners, bezoekers en bedrijven in onze regio zelf- en samenredzaam zijn; zij kennen de fysieke veiligheidsrisico’s, weten wat te doen om de kans op een incident te verkleinen en hoe te handelen als er toch iets misgaat.

Wat gaan we doen?

Om onze ambitie te behalen blijven we ons ontwikkelen op de volgende onderdelen:

• Toekomstbestendige invulling wettelijke en niet-wettelijke adviestaken:
  • We ontwikkelen onze adviserende rol naar een integrale, proactieve dienstverlening waarbij samenwerken met de gemeenten en diverse netwerkpartners voorop staat. Zo is het de taak van VrAA om fysieke veiligheid in een vroeg stadium voor het voetlicht te brengen bij de nieuwe gemeentelijke instrumenten: omgevingsvisie, -plan, -tafel en –vergunning.
  • Wij ontwikkelen en vergaren kennis van de ongevalsscenario’s die de fysieke veiligheid in onze regio kunnen bedreigen. Hierdoor kan bij advisering inzicht gegeven worden in de gevaren en risico’s.
  • We adviseren risicogericht (zie kader) en oplossingsgericht, zodat we in omgevingsoverleggen een bijdrage leveren aan het principe uit de Omgevingswet ‘ja, mits’.
  • We baseren onze advisering op drie pijlers (zie kader):
    • Veilige inrichting en veilig gebruik van de fysieke leefomgeving, infrastructuur en bouwwerken.
    • Zelf- en samenredzaamheid van bewoners, bezoekers en bedrijven in onze regio.
    • Effectief en veilig optreden van de hulpdiensten.

• Toekomst toezichthoudende rol VrAA:
  • Samen met het bevoegd gezag gaan we onderzoeken en definiëren voor welke complexe bouwwerken deskundigheid van de VrAA gewenst is; met het belang van veiligheid én het veilig repressief optreden als uitgangspunt. Daar nemen we ook de mogelijk veranderende werkwijze door de voorgenomen Wet kwaliteitsborging voor het bouwen in mee.
  • We houden op verzoek van het bevoegd gezag toezicht.
  • We continueren het integraal, risicogericht en programmatisch toezicht bij bedrijven die onder het Besluit risico’s zware ongevallen (Brzo) vallen en onderzoeken of we deze rol samen met de Omgevingsdienst kunnen invullen voor risicorelevante industriële bedrijven.
  • We houden toezicht op de door de VrAA aangewezen bedrijfsbrandweren en doen dat in een meerjaren inspectieprogramma.

• Stimuleren (brand)veiligheidsbewustzijn en veiliger gebruik van de fysieke leefomgeving bij burgers, ondernemers en instellingen:
  • Met (Brand)Veilig Leven zetten we met behulp van onze netwerkpartners in op het geven van voorlichting op scholen, aan bedrijven en aan burgers. We zijn zichtbaar op straat, gebruiken social media en organiseren informatiebijeenkomsten. Met als doel een (brand)veilige generatie.
  • Met het zorgconvenant 2.0: ‘Duurzaam werken aan brandveiligheid’ continueren we een meerjarige samenwerking tussen zorginstellingen, de gemeente Amsterdam en de Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied om zo de brandveiligheid naar een hoger niveau te brengen.
  • We onderzoeken of we in onze regio een Risk factory kunnen realiseren waarin kinderen interactief leren over (brand)veiligheid (zie kader).

• Versterken van de (informatie)positie van de VrAA in het (veiligheids)netwerk:
  • We streven ernaar met behulp van data onze kennis over risico’s op het gebied van fysieke veiligheid te vergroten en we houden deze actueel. Onze kennis over de hele veiligheidsketen delen we met onze partners en verwerken we in onze adviezen.
  • We leren steeds beter hoe we in het netwerk effectief en efficiënt kunnen samenwerken en wat dit van ons vraagt in houding en gedrag.
  • We sluiten ons aan bij het Digitaal Stelsel Omgevingsrecht (DSO) voor een snellere, digitale en transparante werkwijze bij de afhandeling van adviezen.

Risicogericht werken

De VrAA heeft kennis van fysieke veiligheid in alle fasen van ruimtelijke ontwikkeling, bouw en gebruik en ook bij diverse soorten risicovolle activiteiten, zoals complexe woongebouwen, industrie, evenementen en tunnels. De VrAA zet deze kennis in op díe thema’s waar de meeste veiligheidswinst te boeken is. En samen met gemeenten bespreken we op welk moment in het proces we het beste kunnen aansluiten. De beoordeling en beïnvloeding van risico’s gebeurt in dialoog met diverse partijen, zoals planvormers, ontwikkelaars en gebouwbeheerders; en met behulp van een risicomatrix waarin de impact van een ongevalsscenario op de samenleving en de waarschijnlijkheid ervan tegen elkaar wordt afgezet. Onze meerwaarde zit erin dat wij niet alleen weten wát er mis kan gaan, maar bovenal ook weten welke maatregelen genomen kunnen worden om de gevolgen te voorkomen of beperken. Op onderstaande thema’s is de komende jaren de meeste veiligheidswinst te boeken:

Risk Factory: ‘gezond en veilig leven door te zien, te doen en te beleven’

De Risk Factory is een interactief educatiecentrum voor kwetsbare groepen om het risicobewustzijn en de zelfredzaamheid op het gebied van veiligheid en gezondheid te vergroten. En dat via belevingsonderwijs: in het concept draait alles om de nagebootste praktijksituaties te ervaren, te doen en te beleven. Het is een concept dat vanuit Groot- Brittannië in twee Veiligheidsregio’s in Nederland succesvol is opgezet en in een aantal andere Veiligheidsregio’s in ontwikkeling is.

In onze Veiligheidsregio is een verkenning gestart naar de mogelijkheden voor een Risk Factory. Doel is dat we een beeld neerzetten hoe, en met wie de Risk Factory kan worden ontwikkeld voor, in de eerste plaats, groep 8-leerlingen. Om vervolgens te kunnen besluiten om samen met partners als gemeenten, politie, GGD en schoolbesturen de Risk Factory daadwerkelijk te realiseren.